Begripsbepaling:
Gewelddadige (vaak plotseling) verbreking van de natuurlijke samenhang van één of meerdere weefsels. Aard van het geweld kan zijn mechanisch, thermisch, chemisch, elektrisch of straling. Dit protocol gaat over wonden veroorzaakt door mechanisch geweld.
Vragen:
Is cliënt bij bewustzijn? Zo niet, zie protocol dreigende shock.
Waar zit de wond en hoe groot is die?
Wat is de oorzaak van de verwonding?
Is de bloeding te stelpen? Is er sprake van helderrood, spuitend bloed?
Om wat voor soort wond gaat het? Hoeveel huidlagen zijn aangetast; wijken de wondranden?
Is er sprake van ander letsel?
Wat is de bloeddruk, pols?
Kan de wond verontreinigd zijn? (bijtwonden, straatvuil, snijwonden etc.)
Is er iets achtergebleven in de wond?
Kan de wond schoongemaakt worden?
Heeft cliënt een verminderde weerstand?
Heeft cliënt pijn? Waar?
Welke medicijnen gebruikt cliënt? (bloedverdunners)
Is bekend wanneer cliënt de laatste tetanusvaccinatie heeft gehad?
Triagecriteria
niet te stelpen of spuitende bloeding |
vermoeden van ander letsel (steek/schotwonden, botbreuk, inwendig letsel) |
dreigende shock |
voor hechten wond |
wond die blijft bloeden |
verminderde weerstand (overleg profylaxe) |
niet te verwijderen voorwerpen in wond |
bijt-krab-snijwonden zie protocol organisatie (Cordaan: zie intranet bijt-krab-snijprotocol) |
controle wondgenezing |
Advies:
.
Advies (extra):
Schaafwonden en kleine, niet wijkende wonden:
Reinig de wond met water uit de kraan of douche met een niet te harde waterstraal. Dek de wond af met een pleister of een (vet)gaasje.
Criteria hechten
- wond is niet ouder dan 6 uur
- wond zit op een plaats waar veel spanning op staat of waar om cosmetische reden geen litteken gewenst is
- wond is diep, door meerdere huidlagen heen en > 13 mm lang
- wond bloedt te hevig om te lijmen
Voorbereiding hechten
- arts in huis laten komen
- wondkoffer klaarzetten
- wond reinigen met water of NaCl 0,9%
- wonddrukverband aanleggen bij hevig bloeden
Criteria voor lijmen
- oppervlakkige snijwond
- bloedt niet hevig
- op een plaats waar cosmetisch gezien een litteken niet op valt
- wond staat niet onder te hoge spanning
- indien gedrag van cliënt hechtingen niet toelaat
- uitzonderingen op indicatie van arts lijmen
Voorbereiding lijmen
- lijm (histoacryl, epiglu, klinibond) halen uit koelkast
- wondkoffer halen
- wond reinigen met water of NaCl 0,9%
- evt. gebied rondom wond vrij maken (haren)
- wond droog deppen
- lijmapplicator open knippen
- wondranden tegen elkaar aan plaatsen en even vasthouden
- lijm op de wondranden aanbrengen indien gesloten evt. wond verbinden/afdekken
Indien er toch een gevaar bestaat voor het wijken van de wondranden kan men het lijmen ondersteunen met steristrips. Plaats na het lijmen steristrips op de snede en laat deze zitten tot ze eraf vallen. Totdat de wond genezen is deze vrij houden van water en zeep (2–4 dagen).
Pijnstilling afspreken in overleg met arts
Tetanusvaccinatie zo snel mogelijk (overleg met arts over noodzaak/indicatie).