Begripsbepaling:
Tijdelijk, gedeeltelijk (flauwte) of totaal bewustzijnsverlies (collaps, syncope) als gevolg van een verminderde toevoer van bloed, resp. zuurstof en voedingsstoffen, naar de hersenen. VERSCHIJNSELEN (O.A.) Duizeligheid, hartkloppingen (met name bij hartaandoeningen), zweten, bleek zien, bloeddrukdaling, bewustzijnsvermindering of -verlies, (om)vallen met als mogelijke gevolgen verwondingen en/of botbreuken. OORZAKEN (O.A.): · Plotseling opstaan (orthostatische syncope): o.a. bij ouderen en als bijwerking van medicijnen (meestal bloeddrukverlagers). · Shock als gevolg van ernstig bloedverlies. · Vasovagale collaps door hyperventilatie (hypocapnie) door angst, paniek, walging,of heftige bruikkramp (defecatie). · Hartfalen en hartritmestoornissen, waardoor, met name tijdens en ná inspanning, de bloedtoevoer naar o.a. de hersenen is verminderd. · Dehydratie: verminderde bloedcirculatie als gevolg van een verminderd bloedvolume · Diabetes mellitus: hypoglykemie en/of dehydratie. · Anemie: verminderd zuurstoftransport naar de hersenen. · Langdurig staan. · Urineren/defeceren/hoesten: door persen wordt tijdelijk minder bloed naar het hart teruggevoerd, resp. naar de hersenen getransporteerd. · Verminderde hersendoorbloeding bij TIA of CVA.
Vragen:
Is/zijn één of meerdere oorzaken van toepassing op cliënt?
Is er sprake van een ongeval en letsel en zo ja, hoe ernstig? Bloedverlies? Verdenking fractuur?
Hoelang duurt de bewusteloosheid?
Is cliënt op dit moment weer aanspreekbaar?
Hoe is de bloeddruk, pols, ademhaling en temperatuur en wat zijn de normaalwaarden voor cliënt?
Is er sprake van krachtsverlies in de armen/benen of een scheefstand gelaat?
Is er een spraakstoornis?
Is cliënt bekend met epilepsie, zo ja, zijn er trekkingen gezien en sinds hoelang? Tongbeet of incontinentie?
Waren er voorafgaand klachten zoals pijn op de borst, hartkloppingen?
Wat is de comorbiditeit van de cliënt? (mn DM, myocard infarct, hartritmestoornissen, TIA, CVA, hyperventilatie)
Bij diabetes mellitus; wat is de bloedsuikerwaarde?
Welke medicatie gebruikt cliënt en zijn er recent wijzigingen geweest?
Is cliënt bekend met allergieën?
Triagecriteria
|
indien collaps letsel heeft veroorzaakt waarvoor acute behandeling van arts nodig is |
|
bij afwijkende controles en oorzaak collaps medische behandeling behoeft |
|
bij het buiten bewustzijn blijven van cliënt (10 minuten) |
|
indien cliënt bekend is met TIA’s overleggen met de arts |
|
ter behandeling van mogelijk oorzaak collaps |
Advies:
Licht altijd de arts in.
Leg cliënt in goede houding evt. in stabiele zijligging.
Let op ademwegobstructie (gebitsprothese verwijderen) pas op voor tongbeet bij epilepsie!
Laat cliënt niet alleen.
Controleer pols/bloeddruk en ademhaling en eventueel bewustzijn middels EMV score (zie bijlage 2 schedelletsel).
Bij herstel van bewustzijn niet direct laten drinken in verband met verslikkingsgevaar.
Behandeling van hypo/hyperglycemie of epileptisch insult (zie triageprotocol hypo/hyperglycemie of epileptisch insult).
Behandeling van eventueel letsel bv verdenking fractuur of schedelletsel (zie triageprotocol schedelletsel).
Bij cliënt die bekend is met hyperventilatie rustig toespreken (zie triageprotocol kortademigheid).
Zorgvuldig verloop en tijdsduur rapporteren.